Gerek mimari yapıları, gerek yaşam tarzı ve sanatıyla, önemli din bilginleri ve müzisyenleriyle, İzmir’de Yahudi Kültür Mirasını ve dünyada benzeri olmayan Sinagogları hakkını vererek tanıtmak için bilgimizi geliştirmeye ihtiyaç olduğu görülmektedir. Artık kentimizin sınırlarını aşmakta olan bu konuya, kültürel olarak hazırlanmak amacıyla, Izmir Yahudi Kültür Mirası Projesi ve İzmir Musevi Cemaati Vakfı ile birlikte uzmanlaşmaya yönelik bir seminer programı hazırlamış bulunuyoruz.

SEFARAD KÜLTÜRÜ VE İZMİR
İspanya’dan sürgün edilen Yahudiler ve sonra gelen kuşaklar tarafından 15/16. yüzyıl Sefarad mimari stilinde birbirine bitişik inşa edilmiş tarihî sinagogların dünyada benzeri yoktur. Onyedinci ve Onsekizinci yüzyıllarda dünyadaki tüm Yahudi cemaatleri üzerinde ruhani ve kültürel etki yapmış olan ve bir dönem Yahudiliğin ruhani merkezi sayılan İzmir cemaatinin tarihi gün yüzüne çıktıkça, önemi daha fazla anlaşılmaktadır.

AVRUPA KÜLTÜR MİRASI ROTALARI
İzmir Yahudi Kültür Mirası (İzmir Jewish Heritage) Projesi AB Avrupa Delegasyonu tarafından desteklenmektedir. Kısa bir süre önce de, “Avrupa Kültür Mirası Rotaları” arasına alınmıştır. Öte yandan, İzmir Tarihi Liman Kentinin Unesco Kültür Mirası Geçici Listesine girmesi ile birlikte özellikle Kemeraltı Havra Sokağı çevresindeki tarihi Sinagoglarına, eski Yahudi Mahallelerine gösterilen ilgi artmıştır.

Yerel ve uluslararası desteklerle hayata geçirilen Sinagog restorasyonları ile diğer somut ve somut olmayan kültür mirasları ile ilgili çalışmalar da ilerlemektedir. Bu yıl 3.sü yapılan Sefarad Kültür Festivalinin de etkisiyle, seyahat olanakları arttığında, İzmir dışından ve yurt dışından ziyaretçilerin gelmesi beklenmektedir.

Bu gelişmeler ışığında, İzmir Musevi Cemaati Vakfı, kutsal yerlerin ziyaretini düzenlemek amacıyla, EbruliTur ile “Yetkili Turizm Acentesi” anlaşması yapmıştır. İzmir Yahudi Kültür Mirası turizme açılırken, acentemiz geleneğine uygun olarak, kendi alanlarında yetkin konuşmacıları bir araya getiren seviyeli bir seminer programı oluşturulması düşünülmüştür.

KÜLTÜREL HAZIRLIK
Yaşayan kültür mirasını tarihi temelleriyle anlamanın ve anlatmanın önemli olduğuna inanıyoruz. İbrâhîmî geleneğe bağlı monoteist din ailesinin en eski halkasını teşkil eden Yahudilik, yayılımı ve etkisi açısından bir dünya dinidir. Ladino söyleyişiyle, “Djudaismo”, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukuki kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. Bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile yeryüzündeki en büyük onuncu dindir. Sözlü kaynaklara dayanan Tevrat, bir ihtimal, İ.Ö. 5. yy (Pentateuch) veya İ.Ö. 8. yy. da kaleme alınmıştır. Kendisinden sonra gelen tüm inanç sistemlerini etkilemiştir. Tevrat kutsal kitap arkeolojisi ve tarih okumaları açısından da son derece önemli bir kaynaktır…

Özetle;
İzmir’de Yahudi Kültür Mirasını ve dünyada benzeri olmayan Sinagoglarını hakkını vererek tanıtmak ve artık şehrimizin sınırlarını aşmakta olan bu konuya, kültürel olarak hazırlanmak amacıyla, uzmanlaşmaya yönelik bir seminer programı hazırladık.

Seminerlerimiz ZOOM üzerinden yapılacak olup, Yahudi Kültür Mirası konusunda derinleşmek isteyen turist rehberlerini ve kültür tutkunu dostlarımızı bekliyoruz…

ONLINE SEMİNER PROGRAMI
İZMİR’DE YAHUDİ KÜLTÜR MİRASI HAKKINDA DERİNLEŞMELER

(1) 19 Ocak 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
YAHUDİLİK İNANCININ TEMELLERİ, TARİHİ VE UYGULAMASI

Konuşmacı: Rabbi Mendy CHITRIK

Konuşmacı hakkında:
Rabbi Menachem Mendel Chitrik (doğum tarihi, 31 Mart 1977), bilinen adıyla Rabbi Mendy Chitrik, 2003 yılından beri Türkiye Aşkenaz Yahudi cemaatinin hahamlığını üstlenmiş olan bir din adamıdır. Ayrıca 2019 yılından beri İslam Devletlerindeki Hahamlar Birliğinin yönetim kurulu başkanıdır.

(2) 26 Ocak 2022,Çarşamba – Saat: 20.00
BİR İZMİR YAHUDİSİ OLARAK SABETAY SEVİ VE DÖNMELİK

Konuşmacı: Prof. Dr. Cengiz ŞİŞMAN

Özet:
Tüm Yahudi cemaatleri üzerinde ruhani ve kültürel etki yapmış olan ve 17-18 yy da bir bakıma Yahudiliğin ruhani merkezi sayılan İzmir’de başlayan Sabetay Sevi hareketinin tarihsel ve teolojik açıdan anlaşılması, felsefi temeli, farklı coğrafyalarda ve dönemlerdeki yansıması, dünü, bugünü…

Konuşmacı hakkında:
Prof. Dr. Cengiz Şişman, lisansını Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji bölümünde, yüksek lisansını Temple Üniversitesi’nde Dinler Tarihi bölümünde tamamladı. Sabetaycılık üzerine doktorasını Harvard Üniversitesi’nde yaptıktan sonra Türkiye ve Amerika’da çeşitli üniversitelerde dersler verdi. Halen University of Houston’da Tarih Bölümü Başkanıdır.

(3) 02 Şubat 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
İZMİR YAHUDİLERİ’NİN YAŞAM TARZI

Konuşmacı: Sara PARDO

Özet:
İzmir Yahudi toplumunda, dünden bugüne örf ve adetler, gelenekler, bayramlar, şabat, yemek kültürü, ritüeller, özel günler, evlilik törenleri, doğum, sünnet, ergenlik, bar mitsva, bat mitsva, ergenlik vb…

Konuşmacı hakkında:
Uzun yıllar profesyonel rehber olarak çalışan Sara Pardo, İzmir Yahudileri hakkında araştırmalar yapmıştır. “’Sevgili İzmir Beni Tanı – Dünden Yarına İzmir Yahudileri (2008) kitabı ile İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden “Tarihe Saygı Ödülü”nü kazanmıştır. Çocuklar için çizgi romanları: ‘Efes, Arının Gizemi (2010)’; ‘Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e (2014)’ ve ‘Evvel Zaman İçinde Bergama” (2016) eserleri arasındadır. Yazar ayrıca, resmi makamlardan; STK, kulüp, dernek ve okul yönetimlerinden; uluslararası kuruluşlardan çok sayıda ödüle layık görülmüştür.

(4) 09 Şubat 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
İZMİR YAHUDİ MAHALLELERİNİN TARİHİNE PANORAMİK BAKIŞ

Konuşmacı: Dr. Siren BORA

Özet:
Birinci Juderia (Mezarlıkbaşı ve çevresi), İkinci Juderia (Karataş, Karantina ve Göztepe) ile Kordelyo ve Bornova’da kurulan Yahudi mahallelerinin tarihi hakkında ve bu mahallelerde hala mevcudiyetini koruyan ya da zaman içerisinde yok olmuş Yahudi kültürel varlıklarına ilişkin, sokak sokak (görsellerle desteklenerek), panoramik bir bakış eşliğinde bilgi verilecektir.

Konuşmacı hakkında:
Dr. Siren Bora, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Ardından, Ege Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1990-1993 yılları arasında burslu olarak gittiği Kudüs İbrani Üniversitesi’nde, İbranice derslerine devam etti. 1993 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde “İzmir Yahudileri Tarihi” üzerine doktora derecesini aldı. Halen, “Oxford Üniversitesi Yahudi Tarihi ve Dilleri Araştırma Merkezi”nde Ladino, Raşi ve Solitreo dersleri almaktadır. Ayrıca, İzmir ve çevresindeki Yahudi topluluklarının tarihi üzerine araştırmalar yapmakta ve akademik makaleler ve kitaplar yayınlamaktadır.

(5) 16 Şubat 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
İZMİR TİCARET HAYATI VE YAHUDİLER

Konuşmacı: Dr. Erkan SERÇE

Konuşmacı hakkında:
İzmir tarihi hakkında değerli araştırmaları ve kitapları olan Dr. Erken Serçe, Lisans eğitimini EÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünde, Yüksek Lisansını ve doktorasını DEÜ’de tamamladı. 1997’den beri DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölümü’nde çalışmakta olup Tarih Vakfı üyesidir.  İlgilendiği konular Osmanlı-Cumhuriyet dönemi modernleşme ve yerel yönetimler, iktisadi kurumlar, Osmanlı-Türk matbaacılığı ve kültürü, kitapçılık tarihi,  işçi hareketleri, seyyahlar ve seyahatnamelerdir.

(6) 17 Şubat 2022, Perşembe – Saat:20.00
İZMİR DUA RİTÜELİNDE MÜZİK

Konuşmacı: Rav İsak ALALUF

Özet: Her şehrin kendi dokusuna uygun kültürel uygulamaları vardır. İzmir Musevileri bu konuda özel bir konuma sahiptir. Geçmişten günümüze gelen dua ritüelleri ve melodileri unutulmaya yüz tutsa da İzmir hala özel yerini korumaktadır. Bizler konuşmamızda İzmir’deki dualarda kullanılan müziklere, melodilere, makamlara ve Hazan dediğimiz duahanların anılarına bir pencere açmaya çalışacağız. Dileğimiz bu uygulamaların derlenerek bir kültür hazinesi şeklinde saklanması ve gelecek kuşaklara iletilmesidir.

Konuşmacı hakkında:
Rav İsak Alaluf 1964 yılında İzmir’de doğdu. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Kudüs’te Abe ve Gery Cohen Rabbinical College, dini eğitim veren Shehebar Sephardic Center ve Har Tsiyon College’ye devam etti. İbranice ve Din Kültürü öğretmenliği, Moel (Sünnet) diplomalarının yanısıra, 1997 yılında “Rav” unvanını aldı. Bir süre İzmir’de çalıştıktan sonra 2003 yılında İstanbul’a taşındı. Türkiye Hahambaşılığı dini kurul üyesi olan Rav Alaluf Ukus okullarında eğitmen ve Neve Şalom sinagoglarında Haham Akaal olarak görev yapmaktadır.

(7) 23 Şubat 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
İZMİR YAHUDİ KÜLTÜR MİRASI PROJESİ

Konuşmacı: Nesim BENCOYA

Özet:
Kemeraltı’da 15. ve 16. Yüzyılın tipik İspanyol mimari üslubunu taşıyan sıra dışı bir sinagog kümesi bulunmakta olup, dünyada eşi benzeri olmayan bir tarihi miras alanı oluşturmaktadır.

16. yüzyılın sonlarında İzmir kent merkezine yerleşen Sefarad Yahudilerinin kültür mirası, Ladino (Yahudi İspanyolcası) dili, edebiyatı, sanatı, müziği ve ibadet gelenekleri, bu sinagoglar alanında yaşanmıştır. Bu eşsiz kültürel miras, günümüze değin hiçbir müzede sergilenmedi, yerel veya uluslararası ziyaretçilere açılmadı. İzmir Yahudi Kültür Mirası Projesi, eski Yahudi Mahallesinin sinagoglar yerleşkesinde bir açık hava ziyaretçi merkezi kurmayı amaçlamakta ve bu yönde çalışmalarına devam etmektedir..

Konuşmacı hakkında:
15 yıl boyunca Hayfa Sinematek’in programlama, eğitim ve pazarlama bölümlerinin sorumlusu ve ardından Sinematek’in direktörü olan Nesim Bencoya 2010 yılından bu yana İzmir’de ikamet etmektedir ve Kemeraltı’nın eski Yahudi Mahallesinde bir ‘’Yahudi Kültür Mirası Açık hava Müzesi’’ kurmayı amaçlayan projenin yöneticisidir. Aynı zamanda AB tarafından finanse edilen İzmir Yahudi Mirası Projesi’nin proje koordinatörü ve İzmir Sefarad Kültür Festivalinin kurucu direktörüdür.

(8) 02 Mart 2022, Çarşamba – Saat: 20.00
SEMAVİ DİNLERE KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Konuşmacı: Prof. Dr. Bekir Zakir ÇOBAN

Özet:
Orta Doğunun kadim dini arka planı; İbranilerden İsrailoğullarına Yahudiliğin öyküsü; Yahudi geleneğinde kutsal metinler, inanç ve ritüeller; Hz. İsa ve Hıristiyanlığın doğuşu; İlk Hıristiyanlarla Yahudiler arasındaki ilişkiler; Hıristiyanlığın bir Yahudi hareketinden müstakil bir din olmaya evrilişi; İslam’ın doğuşu; İslam’ın Yahudilik ve Hıristiyanlığa göre kendisini konumlandırması. Tanrı, evren, insan gibi temel bazı konularda bu üç dindeki yaklaşımların karşılaştırılması…

Konuşmacı hakkında:
1973 yılında Kahramanmaraş’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini Adana’da tamamladı. 1997 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesini bitirdi. Aynı üniversitede Dinler Tarihi alanında yüksek lisans ve doktora yaptı. Post doktora kapsamında İtalya’da, Roma ve Bologna’da; misafir öğretim üyesi olarak ABD’de Minneapolis’te bulundu. İlk dönem Yahudi-Hıristiyan İlişkileri; Yahudi tarihçi Josephus Filavius; Papalık tarihi ve Türk Papa olarak bilinen Papa XXIII. John hakkında çalışmaları mevcuttur. Halen Ege Üniversitesi Birgivi İslami İlimler Fakültesinde Dinler Tarihi öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.